Kur’an’da “hadis” kelimesinin geçtiği bazı ayetleri aşağıda bulacaksınız. Renkli ayet metnine dokununca, Iqra yazılımı içinde ayetin aslını görebilirsiniz. Bu ayetlerin mealinde, azınlık sayılacak bazı alimler söz konusu kelimeyi tercüme etmeden kullanırken, diğerleri söz / laf / lakırdı / efsane gibi karşılıklar kullanmış. Mealleri toplu olarak görmek için Iqra yazılımı içinde ayetin numarasına sağ tıklayın ya da basılı tutun, kuranmeali.com sitesi açılacaktır.

Ayetlerin seçimi: Erkan Türe, 8 Nisan 2024

Uydurulmuş bir hadis değil

Sözlükte “söz, olay” anlamına gelen “hadis” kelimesi Yüce Kitabımızda 28 kere geçiyor. Bunların bazılarında bizzat “Kur’an” anlamında kullanılmış: Yûsuf Suresi (12:111) (Bu Kur'an) uydurulmuş bir hadis değildir. Zümer Suresi (39:23) Allah hadisin en güzelini, müteşâbih ve mesânî bir kitap olarak indirdi. Kehf Suresi (18:6) Şimdi onlar bu hadise (Kur’an’a) inanmıyorlar diye onların arkasından üzülüp kendini helak mi edeceksin? Diğer bazı ayetlerde ise aynı kelime “Kur’an'dan başka bir söz” anlamında kullanılmış: A’râf Suresi (7:185) Bundan (Kur’an’dan) sonra hangi hadise inanacaklar? Mürselat Suresi (77:50) Bundan (Kur’an’dan) sonra hangi hadise inanacaklar? Câsiye Suresi (45:6) Allah'tan ve O'nun ayetlerinden sonra hangi hadise inanacaklar? Tûr Suresi (52:34) Haydi onun benzeri bir başka hadis üretsinler bakalım. Lokman Suresi (31:6) Allah yolundan bilgisizce saptırmak ve onu gülünç düşürmek için hadis oyunu satın alır.

Mustafa İslamoğlu’nun bu ayetle ilgili açıklama notu şöyle:

Lehve’l-hadîs, “söz/hadis oyunu” demektir. Muhatabı yanıltma ve Kur’ani hakikatlerden saptırma amacı taşıyan her söz lehve’l-hadîs kapsamına girer. Bu tamlama, yalnız burada geçer (Lehv için bkz: 102:1, not 1).
Zımnen: İnsanların bilgi açlığını kelime oyunları, laf cambazlıkları ya da keyif ve eğlence verici sözlerle bastırmaya kalkarak sözü bir uyuşturucu gibi kullanırlar.
Kur’an’a yeni bir âyet ilave edemeyenlerin, “hadis” adı altında Allah Rasûlü’ne isnatla uydurdukları sözler de bu âyetin kapsamına girer. Bu durumda Kur’an’ın “hadis oyunu” (lehve’l-hadis) ifadesi, mucizevî bir ihbar hüviyeti kazanır. Kur’an, içine indiği toplumun aklını “karanlık” ilan etmiş ve kendi hedefini “karanlıklardan aydınlığa çıkarmak” olarak belirlemiştir. Cahiliyye Arap geleneğini oluşturan bir çok inanç ve kültür, Kur’an’ın “karanlık” ilan ettiği aklın ürünüydü. Lehve’l-hadîs, Kur’an vahyi ile saf dışı bırakılan geleneksel cahiliyye itikadını İslam kültürüne dahil etme yönteminin de adı oldu. Kur’an’a açıktan itiraz edemeyenler, itirazlarını lehve’l-hadîs üzerinden yaptılar ve onu Kur’an’ın ortağı ilan ettiler. Bu “hadis oyunu”ndan en büyük zararı, Allah Rasûlü’nün mubarek ağzından dökülen ve asla sünnetullah ve Kur’an ile çelişmesi düşünülemeyecek olan gerçek ‘hadisler’ ve Kur’an’ın “örnek” gösterdiği davranışlar gördü.

Cuma dersleri