in: eğer - en: bağlaç (that) şâe: diledi - yeşâ: diliyorinşâallâh (Allah dilediyse)
Allah dilemeden hiçbir fikir gerçekleşemiyor, hiçbir hayal hakikat olamıyor. Kitabımızdaki enbiyâ kıssalarında bunun birçok örneği var. • Hz İbrahim, oğluna rüyasını anlatıp fikrini soruyor, "ne dersin?" 37:102 "Babacığım! Emrolunduğun gibi yap" setecidunî in şâallâhu mines-sâbirîn "Allah dilerse, sabredenlerden olduğumu göreceksin" • Torunu Yakub, uzun bir ayrılıktan sonra sevgili oğullarına kavuşuyor. Yusuf anasını, babasını, kardeşlerini bağrına basıp şöyle diyor: 12:99 udhulû misra in şâallâhu âminîn Allah dilerse, güven içinde Mısır'a girin İsrailoğulları Mısır'a böyle giriyor. Sonraki üç ayet de onları Mısır'dan çıkartan nebinin hikayesinde. • Hz Şuayb, hem damat hem yardımcı olarak anlaştığı Musa'ya diyor: 28:27 setecidunî in şâallâhu mines-sâlihîn "Allah dilerse, salihlerden olduğumu göreceksin" • Aynı Musa, "kendisine ilim öğretilen kula" benzeri bir söz veriyor: 18:69 setecidunî in şâallâhu sâbirâ "Allah dilerse, sabırlı olduğumu göreceksin" Fakat, Hz Musa bu sözünü tutamıyor, zaten o sınava kim dayanabilirdi ki... • İsrailoğulları Mısır'dan çıkmış, ama çölden çıkamıyorlar. Zor şartlarda hayat devam ediyor. Hayat sınav demek, bir inek kesmeleri emrediliyor: 2:70 "Rabbine bizim adımıza yalvar da, mahiyetini bize bildirsin, çünkü sığırlar, bizce birbirine benzemektedir. Allah dilerse, biz şüphesiz doğruyu bulmuş oluruz" dediler. Ama gerçeği söylemiyorlardı, ipe un sermekti maksat. Kelimenin "orta-doğu anlamı" buydu: "(hiç niyetimiz yok, ancak) Allah dilerse" • Uzun yıllar sonra, son Peygamber yenilgi gibi görülen bir anlaşma imzalıyor. Hayret! Meğer en büyük zafer buymuş, yorgun ve yenik Medine'ye dönerken Fetih suresi müjdeyi veriyor: 48:27 letedhulunnel-mescidel-harâme in şâallâhu âminîn Allah dilerse, güven içinde Mescidil-haram'a gireceksiniz Bu ilâhi müjde bile Allah'ın dilemesine bağlanmış. Kesinlikle olacak, ancak O'nun dilemesi ile.
Buna çok benzeyen bir ifade daha var: ey-yeşâallâh (Allah'ın dilemesiyle) Kehf suresindeki şu öğüt hiç aklımızdan çıkmasın: Hiçbir şey için "Yarın bunu yapacağım" deme, 18:24 illâ ey-yeşâallâh ancak Allah'ın dilemesi ile
Ramazan