Mu’cem

Güncel sürüm burada, aynı yere Kuran sayfasından da ulaşılır.

Mu’cem, bir eserde geçen bütün kelimelerin indekslendiği kitapların genel adıdır. (Latincesi Concordance) Mesela Adem kelimesi Kuran’da 25 kere geçer. 1850’lerde G Flügel’in hazırladığı Concordantiae kitabında Adem böyle görünüyor.

Elle yapıldığında yıllarca süren indeksleme işlemi, bilgisayar yazılımı ile bir saniyenin içine sığdı. Yazılım, Adem kelimesinin geçtiği yerleri canlı linklerle donatır, bu linklere tıklayınca doğrudan ayete ulaşılır.

Mucem kavramına görsel bir boyut kazandıran projemiz şu vizyonla başlamıştı:

Our aim in this project is to present the word list in a visual context. 
At the start of the project, several sample words were prepared manually. 
The challenge is to make similar pages automatically for 4700 distinct words in Quran... 

June 4, 2018 — Istanbul

Bu proje (Kuran'daki) kelime listesini görsel bir şekilde ortaya koymak 
için oluşturuldu. Projenin başlangıcında, birkaç örnek kelime elle hazırlandı.
Projenin asıl zorluğu ise elle yapılan tüm bu işlemleri Kuran-ı Kerim'deki 
4700 farklı kelime için otomatik olarak gerçekleştirmek.

4 Haziran 2018 — İstanbul

Kullanım

Seçilen Arapça kelimelerin köküne bağlı bu arama yöntemi Kuran dilini bilenler ya da öğrenmek isteyenler için tasarlandı. Bu sayfada görülen 604 kutunun herbiri Kuran’dan bir sayfa. Aranan kök beyaz kutuların sayfalarında hiç yok. Her kutunun rengi, ilgili sayfada bulunan kelime sayısı ile orantılı: Sayı arttıkça renk koyulaşır. Bu kutuların (beyaz ya da renkli) herbiri canlı linklerle ilgili Kuran sayfasına ulaştırır.

Resimde gösterilen ktb (kef-tâ-bâ) kökünün muhtelif türevleri 319 kere, 205 sayfada geçiyor, 47. sayfada 9 kere bulunduğu için bu kutunun rengi oldukça koyu. Arama sonucu ayetleri Iqra’da okumak için mavi alana tıklamak yeterli. Sağ alt köşedeki Corpus linkinden, kullandığımız referans sayfaya bakılabilir.

Dar ekrandan bakıldığında, 604 kutulu tablo okunaklı olarak ekrana sığmıyor, bu nedenle telefonu yan tutmak daha iyi görüntü verir.

Arama sonucu ayetleri dış kaynaklarda okumak için bağlam menüsü gerekir. (Bağlam menüsü için: mouse varsa sağ-tıklayın, yoksa ilgili kutuya uzunca basın)

Resimde iki kök (Amn ve ktb) birlikte seçilmiş. 879 kere geçen âmene ile 319 kere geçen ketebe türevlerini birlikte içeren ayetler 54 sayfada bulunmuş ve 169. sayfada bağlam menüsü açılmış. Bu arama için en kolay yol Mushaf sayfasında seçmek, ya da kökleri adres çubuğuna yazmak: mujam.html#r=ktb&r=Amn

Kelimeleri kök yerine konularına göre aramak da mümkün. Bunun için "Konular" menüsünden seçim yapılabilir. Bu resimde, belirli bir kelimeye bağlı olmadan seçilen ayetler bir arada görünüyor: Subhaneke konusu bu link ile açılır.

Bu noktada Artı simgesi ile yeni bir konu açmak, Kalem simgesi ile seçili konuyu değiştirmek, ya da Çarpı simgesi ile tamaman silmek mümkün. Mesela seçilen Secde konusunu değiştirmek için Kalem simgesine basınca bu konudaki ayetler görünür:

2:32 21:87 7:143 24:16 3:191 5:116 34:41 25:18 10:10

(C) 1992, 2012, 2019 by M Akif Eyler   ◀